วันที่ 1 ตุลาคม 2519
วันนี้ เมื่อ 38 ปีที่แล้ว
คงต้องย้อนหลังสักนิด จอมพลถนอม เดินทางกลับประเทศไทย ในคราบเณรถนอมเมื่อเช้าวันที่ 19 กันยายน ไปวัดบวรวรวิหาร บางลำพู หัวค่ำมีข่าวทั้ง ๒ พระองค์เสด็จไปวัดนั้น แกนนำศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย (ศนท.) มีสุธรรม แสงประทุม เป็นเลขาธิการ และของขบวนการประชาชนคิดว่าเป็นแผนการของกลุ่มขวาจัด เพื่อสร้างสถานการณ์ก่อรัฐประหาร ปราบปรามนักศึกษาประชาชนที่ส่วนใหญ่ก้าวหน้า หรือฝ่ายซ้าย โดยใช้ชาติศาสนา กษัตริย์เป็นข้ออ้าง
ดังนั้น การเคลื่อนไหวของขบวนการนักศึกษาประขาชนต้องสุขุม รอบคอบ ไม่ผลีผลามชุมนุม เลยเน้นการแถลงข่าว ประชุมอภิปราย ถึงกระนั้นก็ตาม นักศึกษาประชาชนที่ออกไปติดโปสเตอร์ถูกดักทำร้าย ไล่ยิง ถึงขั้นถูกจับฆ่าแขวนคอ แกนนำจึงตัดสินใจชุมนุมประท้วงที่หน้าตึกจักรพงษ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเมื่อวันที่ 26 กันยายน ที่เลือกจุฬา เพราะคิดว่าถูกก่อกวนยาก
การชุมนุมครั้งแรกตั้งแต่ถนอมกลับเข้ามา มีนักศึกษามาร่วมหลายร้อยคน
กลับมาวันที่ 1ตุลาคม 2519 สังคมการเมืองตามข่าวการตั้ง ครม.ใหม่ ในขณะฝ่ายประชาธิปไตยไม่ต้องการพรรคชาติไทย เจ้าของคำขวัญ กฎหมู่อยู่เหนือกฎหมาย ขวาพิฆาตซ้าย เข้าร่วมเป็นรัฐบาล ฝ่ายขวา เรียกร้องไม่ให้ตั้ง ส.ส. สุรินทร์ มาศดิต ชวน หลีกภัย ดร.ดำรง ลัทธพิพัฒน์ เป็นรัฐมนตรี
ด้านขบวนการนักศึกษาประชาชน เริ่มอภิปรายปัญหาจัดชุมนุมใหญ่ ควรจัดหรือไม่จัด จะจัดที่ใหน สนามหลวงหรือมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และจะเตรียมต่อต้านรัฐประหาร เพราะได้ข่าวหนาหู ความจริงปัญหาต้านรัฐประหาร อภิปรายกันมาหลายเดือนแล้ว จะต่อต้านกันอย่างไร และบางส่วนได้จัดกันเป็นกลุ่มๆ เป็นส่วนลับและส่วนเปิด ยุทธศาสตร์ ยุทธวิธีต่อต้าน ขึ้นกับการคาดคะเนสถานการณ์ ทำรัฐประหารก่อนแล้วปราบ หรือปราบก่อนแล้วทำ
ชมรมวิทยุเสรี 200 สถานี ที่มีสถานียานเกราะ มี พ.ท.อุทาร สนิทวงศ์ ดร.อุทิศ นาคสวัสดิ์ ธรรมนูญ เทียนเงิน ทมยันตี ฯลฯ และ หนังสือพิมพ์ดาวสยาม ทวีการโจมตี และปลุกระดมลูกเสือชาวบ้าน กลุ่มกระทิงแดง ฯลฯ ให้ต่อต้านศนท.และขบวนการประชาชน โดยโจมตีว่าเป็นคอมมิวนิสต์ มีคนญวนคนแกวมาร่วม ตลอดจนข่าวการเคลื่อนไหวในกองทัพหนาหู
จรัล ดิษฐาอภิชัย
1 ตุลาคม 2557