30 กันยายน 2519
วันนี้ เมื่อ 38 ปีที่แล้ว
นักศึกษาประชาชนผู้รักประชาธิปไตย จัดชุมนุมที่สนามหลวง เพื่อต่อต้านการกลับเข้ามาของจอมพลถนอม กิตติขจร โดยชูคำขวัญ “ต้านแผนรัฐประหาร ฟื้นระบอบเผด็จการ” แต่จุดมุ่งหมายเบื้องหลัง เพื่อทดลองหยั่งดูสถานการณ์ว่า จะมีคนมาร่วมมากไหม และฝ่ายขวาจัดจะก่อกวนอย่างไร ด้วยก่อนหน้านั้น มีการทำร้ายนักศึกษา ที่ไปปิดใบปลิว การสังหารโหดพนักงานไฟฟ้าภูมิภาค นครปฐม ฆ่าแล้วแขวนคอหน้าโรงงาน และชมรมวิทยุเสรี ๒๐๐ สถานี นำโดยยานเกราะโหม โจมตีขบวนการนักศึกษาประชาชนว่า เป็นคอมมิวนิสต์ ทำลายชาติ ศาสนา และกษัตริย์ แล้วก็มีแผนก่อรัฐประหาร
การชุมนุมวันนั้น ผ่านไปด้วยดี แต่นักศึกษาประชาชนมาร่วมไม่มาก ฝ่ายขวาปล่อยงูเลื้อยเข้าที่ชุมนุม แต่ไม่ใช่งูพิษ แกนนำที่ประกอบด้วยผู้นำนักศึกษา และขบวนการประชาชน ยังคงเดินหน้าอย่างระมัดระวัง กลัวจะเข้าแผนสร้างสถานการณ์ก่อรัฐประหาร
ทางด้านการเมือง ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช ลาออกจากนายกรัฐมนตรี เพราะไม่พอใจที่ ส.ส. วีระ มุสิกพงษ์ อภิปรายโจมตีในสภา แต่ ม.ร.ว.เสนีย์ ก็ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีอีก และกำลังตั้งคณะรัฐมนตรีใหม่
ฝ่ายประชาธิปไตย เสนอมิให้เอาพรรคชาติไทย พรรคขวาจัด มาร่วมรัฐบาล แต่สุดท้าย ก็เข้ามาร่วมอีก ลือกันว่า มีคนสั่งมา แต่ผู้นำพรรคประชาธิปัตย์อ้างว่า ได้รับมูลใหม่
แกนนำขบวนการนักศึกษาและประชาชน ร่วมกันติดตามวิเคราะห์สถานการณ์ จนในที่สุด ตัดสินใจจัดชุมนุมใหญ่ ในวันที่ 4 ตุลาคม 2519 อีก ดังจะเล่าต่อไป
จรัล ดิษฐาอภิชัย
30 กันยายน 2557